Niezwykłe Bałkany cz. II

Dzisiaj dokończmy temat Bałkan. Pamiętam z dzieciństwa pewną zabawę, wywodzącą się z Bałkan. To piljke, ale nazwa niewiele nam mówi. Gra byłą bardzo prosta, jedna osoba podrzucała kamień, a pozostałe osoby zbierały resztę kamieni, dopóki ten nie spadł. W Albanii po śmierci starym zwyczajem grupa kobiet lamentuje na cześć zmarłego lub rzadziej śpiewa, ten obyczaj ma swoją nazwę- vajtim. Pieśń zachęcała zmarłego do powstania z trumny, do powrotu do ukochanych, Na północy Albanii do żałobników dołączali także mężczyźni. Z czasem zwyczaj zachował się tylko u zamożnych rodzin, gdzie zatrudniona zawodowych żałobników.

Albański smok to Bolla, przypominający bardziej węża niż znanej nam wizji smoka. Jego tułów jest bardzo giętki i długi, lecz osadzony na czterech odnóżach, posiada również parę bardzo małych skrzydeł.  Prawie cały rok przesypia, budząc się tylko w dniu świętego Jerzego, 23 kwietnia, aby się posilić. Jego posiłkiem są ludzie. W Albanii, jak w całych Bałkanach, wierzono w wampiry. Jednym z nich jest kukudhi, chociaż stanowi on raczej ostatni etap przemiany w upiora. Taki wampir jest prawie niezniszczalny, nie grozi mu słońce  i nie musi przebywać w pobliżu swojej trumny. Wampir przemienia się w kukudhi po trzydziestu dniach od ugryzienia.

Albania to państwo, które było do niedawna odizolowane od świata. Dlatego mity, wierzenia i obyczaje są nadal żywe w społeczeństwie. Do niedawna, bo jeszcze po II wojnie światowej, w Albanii utrzymywało się prawa plemienne, zwane gjakmarrja. Było to proste prawo zemsty, krew za krew, jeśli ktoś z członków rodzinny został zabity albo zraniony,  głowa klanu miała obowiązek dokonać zemsty.  Czasami za obopólną zgodą dług spłacano w pieniądzu.

Vidovdan to serbskie święto religijne o charakterze historycznym. Upamiętnia bitwę na Kosowym Polu w 1389, w której Turcy Osmańscy pokonali Serbów.  Vidovdan to pieśń ukazująca właśnie tą bitwę. Święto obchodzi się 28 czerwca, według kalendarza gregoriańskiego. W tym dniu upamiętnia się poległych bohaterów narodowych.

W Bułgarskim folklorze istotną rolę odgrywa postać Hitary Petar. Był to zwykły wieśniak uosabiający typowego Bułgara, był wesoły, dowcipny i sprytny. Opowieści dotyczą jego przygód, które opierają się na przechytrzaniu bogatego Turka Nasreddin. Czas powstania legendy umiejscawia się w epoce panowania w Bułgarii Imperium Osmańskiego.

Podczas Wielkiego Postu w całych Bałkanach mają miejsce Kukerii, rytuał miała na celu odstraszenie złych duchów na cały rok. Głośna parada w której najważniejszymi postaciami byli przebrani mężczyźni, ma swoje korzenie w greckich Dionizosach. Nazwa pochodzi od bóstwa płodności Kukera, który jest najważniejszą postacią w karnawale przedstawia go mężczyzna przebrany w owcze skóry i w masce.

Bardzo ciekawym serbskim świętem jest  Babinden, obchodzone na część kobiet położnych.  Obchodzone 8 stycznia, wyklucza udział mężczyzn, ma na celu zapewnienie matka i dzieciom zdrowia i pomyślności. W tym celu grupa kobiet wraz z niemowlakami zbierają się w jednym miejscu, by baba ( słowiańskie określenie na położną) obmyła dzieci i namaściła miodem i masłem. Matki są zobowiązane do przyniesienia podarków. Najważniejszy jest rytuał kąpieli, woda musi pochodzić z studni do której uprzednio wrzucono zioła, a wodę wydobyto o świecie. Kąpiel odbywa się na dworze, pod drzewem owocowym lub na schodach. Później odbywa się uroczysta kolacją z jadła przyniesionego przez matki.   Czasami mężczyźni jeżdżą wozem wokół wsi, a kiedy spotkają kobietę, wypłacają jej okup albo W nocy świętowanie przenosi się na miejski plac.

- Sonia