Heimdall

Heimdall jest jedną z najważniejszych postaci skandynawskiego panteonu. Jest to dość enigmatyczna postać, bardzo jednak ważna dla całej mitologii. Jak wynika z pewnego cytatu z "Eddy poetyckiej" ("Słów mych słuchajcie, potomkowie święci, Wyżsi i niżsi Heimdalla synowie.") Heimdalla uważano za ojca wszystkich ludzi. To także główny antagonista tak istotnej i barwnej postaci jaką jest Loki. Etymologia imienia Heimdalla nie jest jasna. Najpewniej wywodzi się ono od dwóch słów. Pierwszy człon "heimr" oznacza "świat". O wiele więcej trudności nastręcza drugi element. Badacze wiążą go albo z świetlistym blaskiem, albo z pniem drzewa. Z tej drugiej interpretacji wziął się pogląd, wedle którego Heimdall jest personifikacją drzewa świata. On sam mówił o sobie: "Jestem dzieckiem dziewięciu matek, Dziewięciu sióstr jestem synem."

Niektórzy uważają, że owych dziewięć matek Heimdalla to dziewięć korzeni lub konarów drzewa świata. Co więcej, tego Asa określa się jako człowieka z gwoździem w głowie. Owym mitycznym gwoździem jest sama gwiazda polarna, wokół której obracają się sfery niebieskie. Ale rola personifikacji drzewa świata to tylko jedna z kilku, które Heimdall odgrywa w skandynawskiej mitologii. Jak już wspominałam, w „Wieszczbie Wölwy” przedstawia się go jako ojca wszystkich ludzi. Dlaczego tak jest, wyjaśnia inna pieśń „Eddy poetyckiej” – „Pieśń o Rigu” („Rigsthula”). Rig to oczywiście fałszywe imię Heimdalla. Fabuła pieśni jest następująca. Rig wędrował po ziemi i gościł w trzech domach. Po jego wizytach urodzili się Trel – niewolnik, Karl – chłop i Jarl. Trel jest traktowany zupełnie inaczej niż wolni ludzie. W zabytkach anglosaskich funkcjonuje określenie „ge eol ge ceorl” oznaczające wolne społeczeństwo. O Trelu nie ma w nim mowy. Bo choć Rig począł wszystkich trzech, prawo do nazywania się jego synem miał tylko potomek Jarla – Kon, który odziedziczył magiczną wiedzę run. Ten mit sankcjonuje porządek społeczny w Skandynawii. Podkreśla też, że władcy, jarlowie i konungowie są potomkami bogów, obdarzonymi nadprzyrodzonymi cechami. Heimdall nie stworzył ludzi, ale dał im rzecz równie ważną – hierarchię społeczną.

Los Heimdalla wiąże się z przeznaczeniem jego antagonisty – Lokiego. W czasie ragnaroku zabiją się nawzajem. Ich walka rozpoczęła się jednak wcześniej. Mit o tych wydarzeniach zachował się tylko we fragmentach. Niektórzy badacze twierdzą, że Asowie walczyli o wyspę, inni, że przyczyną konfliktu był naszyjnik Freji, Brisingamen. Loki go ukradł, a Heimdall próbował odzyskać. Był on bowiem niezwykle czujnym strażnikiem Asgardu, a że nie potrzebował snu, można więc rzec, że to strażnik idealny. Nie umknęła jego uwadze muszka wlatująca nocą do sypialni Freji. Zastanowiło go to, a przeczucie podpowiadało, że coś jest bardzo nie w porządku. Jak się okazało, miał rację. Postać muszki przybrał Loki, by ukraść Brisingamen. Heimdall złapał owada w garść. Wtedy Loki przemienił się w płomień i oparzył strażnika Asgardu. W odpowiedzi Heimdall stał się chmurą i deszczem zdławił ogień. Loki przedzierzgnął się w niedźwiedzia i zaczął pić wodę. Heimdall przybrał tę samą postać i w walce pokonał boga płomieni.

Nim dojdzie do ich ostatecznego starcia, Heimdall dostrzeże nadciągającą zagładę i dmąc w róg Gjallhorn wezwie wszystkich do walki. Warto też wspomnieć, że ucho Heimdalla znajduje się w źródle Mimira podobnie jak oko Odyna. To cena za nadzwyczajny słuch. Heimdall mógł słyszeć i widzieć rzeczy z ogromnej odległości. Ponadto posiadał dar jasnowidzenia, porównywalny z tym, którym dysponowali Wanowie. Heimdall jest bogiem skazanym na tragiczne przeznaczenie. Mimo swych nadzwyczajnych zdolności, które podobnie jak Odyn, okupił wielką ofiarą, nie zdoła zmienić tego, co musi się stać. Jego wysiłki i pilnowanie Asgardu ostatecznie spełzną na niczym. Zagłada świata, którego porządek pomógł wszak ustalić jako Rig, jest nieunikniona. Tak jak i śmierć z ręki odwiecznego wroga, Lokiego.

-Harry