niedziela, 23 listopada 2014

Mitologia skandynawska cz.1

Ai (pradziad) i Edda (prababka) to para ubogich staruszków, od której wszystko się zaczęło. Do nich pierwszych zawitał wędrujący Riga, a ci uraczyli go przegotowaną wodą i nakarmili pełnym plew razowym chlebem z grubo mielonej mąki. Przybysz spłodził z Eddą syna Thräla (praprzodka niewolników) Warto tutaj wspomnieć, że edda znaczy dosłownie „matka staruszka”, a legenda ta pochodzi z „Pieśni o Rigu”.
Afi (Dziadek) i Amma (Babcia) według mitologii skandynawskiej była to pracowita i bogata para małżonków, która to przyjęła w gości wędrującego po świecie Riga i nakarmiła gotowaną cielęciną (uważaną za najlepszy przysmak). Gość spędził w tym domu 3 dni i noce i spłodził z Ammą syna Karla, który jest praprzodkiem wolnych chłopów.

Ask i Embla. Askr znaczy „jesion” a embla znaczy „wiąz” lub „łoza”. Według legendy jest to pierwsza para ludzi. Według „Wieszczby wölwy”, kiedy Odyn, Hönir i Lodur zstąpili na ziemię i na brzegu morza znaleźli  2 kawałki drzew: jesionu (możliwe, że samego Yggdrasila) i właśnie łozy lub wiązu. Wtedy Odyn dał im oddech, Hönir ducha, a Lodur krew i „rumieniec zdrowy”. Snorri Sturluson w „Młodszej Eddzie” opisywał, że pierwszych rodziców spłodzili synowie Bora (ojca Odyna), Wili i We. Tym znalezionym 2 drzewom dali życie, duszę, zdolność myślenia i poruszania się, ludzki wygląd, mowę, słych, wzrok, ubrania i imiona. Odpowiednikiem tej wersji antropogenezy jest opowieść o odrodzeniu się ludzkości po Ragnaröku.

Asynje to boginie pierwotnie pochodzące z rodu Asów, później jednak zostały uznane za boginie, które z Asami i Wanami zamieszkiwały Asgard. W „Młodszej Eddzie” napisano, że było ich 14: Eir, Freya, Frigg, Fulla, Gefjon, Gna, Hlin, Lofn, Saga, Sjöfn, Snotra, Syn, War, Wör. Jednakże wlicza się do nich również Bil, Sol, Jörd, oraz Rind. Jest prawdopodobne, że Asynij było jeszcze więcej.

Berserkerowie wojownicy, którymi opiekował się sam Odyn. Dokonywali oni ekstremalnych wyczynów pod wpływem uniesienia i wściekłości graniczącej z szaleństwem. Ich nazwa pochodzi od stroju z niedźwiedziej skóry (ber lub bjorn znaczy niedźwiedź, a serkr to koszula bądź kaftan) lub wilczej. Berserkom przypisuje się ponadto zdolność przemiany w niedźwiedzie, wilki i byki, ze względu na fakt, że sami wojownicy w swoim mniemaniu stawali się tymi właśnie zwierzętami. „Saga o Ynglingach” opowiada o szale jaki ogarniał berserków: „rzucali się do walki bez kolczugi, szaleli jak wściekłe psy lub wilki, gryźli swe tarcze i byli silni jak niedźwiedzie i byki. Zabijali ludzi, ani ogień, ni żelazo nie czyniły im krzywdy”.

W drużynach berserków rozpoznawało się stowarzyszenia męskie, ale jest prawdopodobne, że tworzyli one wspólnoty rodzinne. W „Pieśni o Harbardzie” wspomniano pokonane przez Thora kobiety berserków, które to były uzbrojonymi w żelazne maczugi „wilczyce, a nie niewiasty”, które żyły na wyspie Hlesey. Ich możliwości bitewne udowodnił fakt zatopienia statku boga i zmuszenie do ucieczki boskiego „giermka” Thjalfiego.

Berserków otaczał lęk i sława wielkich wojowników. Niestety w Islandii zdolność wpadania w waleczne szaleństwo została potępiona przez chrześcijaństwo jako jednej z wielu praktyk pogańskich. Karą za to było niecałkowite wyjęcie spod prawa. I właśnie ta nowa religia spowodowała, że w późniejszych sagach berserków opisywano jako prymitywnych zbójów, których spotyka straszna, zasłużona kara pochodząca od pozytywnych bohaterów. Czasem jednakże na kolana rzucała ich moc nowego Boga jak to miało miejsce w „Sadze o Njalu” Ottrygiem, którego „nie imał się ani ogień, ani miecz”. 

- Frey


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

statystyka