Sabaty cz. 4

Litha to święto przesilenia letniego przypadające na 21 czerwca.  Jak wcześniej wspominałam poganie oprócz 4 wielkich sabatów obchodzili również 4 mniejsze, do których zaliczamy 2 przesilenia i 2 równonoce. Data tego przesilenia jest ruchoma, a jest to związane z punktem, w którym znajduje się Słońce. Zapewne dlatego Litha było obchodzone 24 czerwca, w noc świętojańską czy też sobótkę. Jak wiadomo u Celtów doba zaczynała się w momencie zachodu Słońca dlatego obchody święta Litha zaczynały się już 23 czerwca, czyli w wigilię Litha. Tutaj warto również wspomnieć o jednym fakcie, a mianowicie, że według kalendarza pogańskiego przesilenie letnie to nie był początkiem lata, lecz jego środkiem. Beltane rozpoczynało lato (1 maj) a kończyło je Lammas (1 sierpień). Przy czym najdłuższy dzień roku wyznaczał jego środek, a nie początek. Do dziś dnia wydaje mi się to logiczne, gdyż według tradycji pogańskiej lato trwa kiedy to dni stają się coraz dłuższe a nie krótsze. Podobnie ma się sprawa z pozostałymi dniami kwartalnymi, czyli Yule (ok.21 grudnia), Ostara (ok. 21 marca) i Mabon (ok. 21 września). Te dni nie rozpoczynają nowych pór roku tylko są ich dniami centralnymi. Centralny punkt zimy – Yule cechuje najdłuższa noc w roku, centralny punkt wiosny i jesieni (Ostara i Mabon) to równonoce o takiej samej długości dnia i nocy, a centralny punkt lata czyli Litha charakteryzuje się najdłuższym dniem na Kole Roku.

Litha znane jest jeszcze pod nazwą wigilia Środka Lata. Poganie używali również nazwy noc świętojańska pomimo faktu, że św. Jan nie ma zbyt wiele wspólnego z obrzędami, które odbywają się w tym dniu tudzież nocy.

W Anglii w święto nocy świętojańskiej po zachodzie słońca zwykło się rozpalać duże ogniska, których zadaniem była ochrona przed złymi duchami. Zapalanie tych ognisk nazywano „rozstawianiem straży”. Dość popularne w trakcie tego święta było skakanie przez ognisko, co miało na celu zapewnienie sobie szczęścia. Ponadto wzdłuż ulic były rozstawiane szeregi lamp, ludzie nosili lampiony podczas swoich wędrówek od jednego ogniska do drugiego. Takie grupy wędrujących ludzi, które dodatkowo były dekorowane girlandami z kwiatów nazywane były „wędrującą strażą”. Czasami takiej straży towarzyszyli tzw. przebierańcy czyli jednorożec, smok i 6 jeźdźców na drewnianych konikach, dodatkowo tancerze morris (tradycyjny tanie przedstawiający historię Robin Hooda). Podobnie jak w czasie Beltane każdy człowiek bronił granic swojej posiadłości, tak w czasie Litha broniło się granic, ale już miejscowości.

Istnieje wiele doniesień dotyczących obrzędów i rytuałów święta Litha. Po pierwsze w tą noc nie należało kłaść się spać. Osobom lubiącym ryzyko i dreszczyk emocji polecało się spędzenie nocy w kręgu  stojących kamieni. Ochotnik mógł umrzeć, postradać zmysły lub też stać się najlepszym poetą tudzież bardem w okolicy gdyż za swoją odwagę został nagrodzony duchową inspiracją. Ponoć tej nocy wszystkie węże zbijały się w syczącą kulę, aby urodzić tzw. „wężowy kamień”, „jajo węża” lub „jajo druidów”. Jeśli zaś komuś udało się wejść w jej posiadanie (miało to wygląd na pozór zwykłej szklanej kuli) zostawał on obdarzony potężną magiczną mocą. Legendy podają, że sam Merlin wyruszył na jej poszukiwania w towarzystwie swojego wiernego druha, czarnego psa.

Mówi się, że nie tylko węże były tego dnia niezwykle aktywne. Według brytyjskich podań o duchach noc ta, druga w kolejności „ważności” zaraz po Samhain ze względu na występowanie zjawisk nadnaturalnych. Uważa się, że właśnie w tę noc wszelkie istoty magiczne występujące w bajkach i legendach uwielbiały płatać figle tej nocy. Aby zobaczyć duchy należało zebrać nasiona paproci (a konkretnie zarodniki) dokładnie o północy i potrzeć nimi powieki. W kieszeni zaś, tak na wszelki wypadek, należało trzymać gałązkę ruty, aby nie dać się oszukać. W tym celu można też było założyć kurtkę na lewą stronę.

Inny obyczaj związany z Litha dotyczył przystrajania domów gałązkami brzozy, koprem włoskim, dziurawcem (ziele świętojańskie) oraz białymi liliami. Tej nocy tylko 5 roślin miało niezwykłą magiczną moc: róża, dziurawiec, ruta, werbena i fiołek trójbarwny. W Hiszpanii tę noc nazywano również „Nocą Werbeny”. Szczególnie ważną rośliną dla dziewcząt był dziurawiec, który był zbierany przez nie z nadzieją na szybkie zamążpójście tudzież odnalezienie ukochanego.

Ze świętem przesilenia letniego wiąże się wiele mitów, podań i legend. Według mitologii celtyckiej bóg światła toczy pierwszą walkę z bogiem ciemności, na szczęście nadal znajdując się u szczytu swoich sił.  Dla wielu czarodziejów i czarownic przesilenie letnie jest jednym z ulubionych świąt. Jest to zapewne związane z tym, że obrzędy odbywają się na dworze, w pięknym zielonym klimacie i zazwyczaj przy pięknej pogodzie. Litha ma swoje dwa główne magiczne symbole jakimi są oszczep (symbol Słońca u szczytu potęgi) oraz letni kociołek (symbol Bogini u szczytu swych sił). Można to również interpretować jako symbole sił witalnych: oszczep – męskich, kociołek – żeńskich.

- Frey